Historia porcelany

29.07.2016

Szukano więc innych zamienników, również tanich i łatwo dostępnych oraz lekkich (w przeciwieństwie do kamienia). Takim materiałem okazała się glina. Na początku wyroby z ceramiki niezbyt dobrze się sprawdzały ze względu na swoją delikatność. Koczowniczy tryb życia nie sprzyjał trwałości ceramiki. Jednak z upływem czasu i w czasach rewolucji neolitycznej były one coraz bardziej doceniane.

Najwcześniejsze przykłady wykorzystania ceramiki datuje się na około 6500 rok p.n.e. fragmenty ceramiki zostały znalezione Catal Huyuk w Turcji. Były one robione w bardzo prymitywny sposób (zaczynano od okrągłej podstawy i dolepiano kolejne części), wypalane w piecach chlebowych, bądź w dziurach w ziemi, powyżej której palono ognisko. W czasach wczesnego neolitu zaobserwować można zdobienia wyżłobione w glinie. Kolebką innowacji w świecie starożytnym była Mezopotamia i właśnie tam 3000 roku p.n.e. wymyślono koło obrotowe do wyrabiania ceramiki. Dzięki temu osiągnięto idealnie okrągły kształt, bez straty materiałów oraz stabilność produktu. Od tego czasu również grecy zaczęli wyrabiać wspaniałe przedmioty z ceramiki. Między innymi znane wszystkim wazy, które były pięknie zdobione przez greckich malarzy. Grecy w tej dziedzinie osiągnęli mistrzostwo w tamtych czasach i okazali się niedoścignieni.

 

Ogromnym przełomem okazało się dodanie glazury do ceramiki. Dzięki temu wyroby tracą porowatość, która była problemem przy przechowywaniu mleka bądź wina, gdyż prędzej czy później waza przeciekała. I tak między IX i I wieku p.n.e. powstał nowy materiał garncarski tzw. szkliwo ceramiczne.
Wspaniała ceramika, która przetrwała do dzisiaj (zazwyczaj w grobach pochowanych przodków) pochodzi z VII – IX wieku naszej ery, jest to ceramika dynastii Tang. Jednak to właśnie ta dynastia zasłynęła z odkrycia techniki produkcji cienkiej białej ceramiki, dziś nazywanej porcelaną. Dokładnej daty niestety nie można podać, gdyż archeolodzy do dzisiaj się o to spierają. Charakterystyczny dla tego wyrobu jest dźwięk jaki wydaje przedmiot po uderzeniu – dźwięk dzwonka oraz to że jest niesamowicie cienka, praktycznie przezroczysta. Prawdopodobnie najważniejsze są tutaj odpowiednie proporcje składników: kaolinu i kamienia porcelany. W miarę upływu lat porcelana zaczyna być malowana oraz występuje nie tylko w kolorze białym. Ma na to wpływ zarówno Mezopotamia, Islam i Hiszpania. Bardzo znane w okresie między X – XIII wieku naszej ery są wyroby z czarnej ceramiki tzw. temmoku, używane przez buddyjskich mnichów do ceremonii parzenia herbaty, a następnie wywiezione do Japonii w dużych ilościach.
Pomiędzy XIII a XVI wiekiem naszej ery w Japonii rozpowszechnia się ceremonia parzenia i picia herbaty. Do tego celu oczywiście używa się specjalnej ceramiki – porcelany. Tak w 1223 roku mnich Zen zaczyna zagłębiać tajniki produkcji porcelany. Jest to okres dynastii Song, kiedy to właśnie osiągnęli oni mistrzostwo w wytwarzaniu ceramiki.

Biały serwis herbaciany na drewnianym stoliku. W tle kamienica.XIII wiek przyniósł wiele nowych odkryć dla świata porcelany. Jest to wiek pod nazwiskiem Kakiemon. Sakada Kakiemon wraz z synami wprowadza całkiem nowe produkty na rynek. Białą porcelanę ozdabiają różnego rodzaju roślinami, ptakami. Jednak są to delikatne motywy i nie zajmują dużo miejsca. Właśnie w tym okresie Kakiemon zaczyna importować swoje wyroby do Europy, gdzie w bardzo krótkim czasie osiąga ogromne wpływy. Wszystkie jego wyroby są specjalnie emaliowane i malowane. Wprowadza również kolory porcelany – niebieski. Najpierw głównym rynkiem zbytu jest Holandia, jednak nie na długo. Na wzór jego wyroby produkuje się w Anglii.

Od XVI wieku Europa próbuje zacząć produkować u siebie porcelanę. Jednak ciężko jest osiągnąć taką perfekcję jak Chiny. Do dzisiaj angielskie słowo “china” oznacza porcelanę, gdyż ich technika i skład jest jedyny, niepowtarzalny oraz zastrzeżony. Od XVII wieku Chiny coraz więcej importują, jednak kraje europejskie nadal próbują produkować według swoich receptur. I tak dzięki tym poszukiwaniom obecnie mamy jakże znaną angielską porcelanę (około 1743 roku, Chelsea), francuską (około 1738 roku).
Prawdziwa porcelana zwiera dwa podstawowe składniki: kaolin (bardzo dobrej jakości białą glina) oraz pentunse (skała, która łączy się w bardzo wysokiej temperaturze w szkło).

Technologię produkcji w Europie odkrył na początku XVII wieku Ehrenfiref Walther von Tschirnhaus. Kiedy zmarł, jego prace nadal kontynuował osobisty uczeń Johann Friedrich Bottger. Pracował w Dreźnie i Miśni. Był to alchemik elektora saskiego i króla Rzeczpospolitej Augusta II. Porcelaną wyrabianą według tej techonologii nazwano “białym złotem”, gdyż ceny tych wyrobów były często takie jak cena za złoto. Dopiero pod koniec lat 20tych produkcja się rozszerzyła, do tej pory dostępne były tylko pojedyncze egzemplarze. Wszystkie wyroby były traktowane jak dzieła sztuki.
O Polsce i jej porcelanie w dawnych czasach niestety wiemy niewiele. Korzec jest to miasteczko obecnie leżące na Ukrainie. To tutaj Józef Czartoryski w 1780 roku założył fabrykę porcelany. Tak zwana “porcelana korecka” zyskała sławę w całej Polsce – prowadzona przez dwóch francuzów – Francois i Michela de Mezerów. Jednak w 1797 roku została spalona, następnie odbudowana w 1800 roku i działała aż do roku 1832.
Huta Franciszka to fabryka porcelany (w Bykowinie), która znajdowała się na terenie dawnej huty cynku. Założona została przez Richarda i Józefa Czudayów w 1929 roku, jednak zamknięta już z końcem 1930 roku. Po dwóch latach jej działalność została wznowiona, w 1933 roku została przejęta przez Kasę Oszczędnościową Powiatu Katowickiego. Od tego czasu produkowano porcelanę stołową i dekoracyjną. Już w roku 1939 roku została przejęta przez Urząd Powierniczy Wschód i działała pod nazwą Porzellanfabrik Franzhutte. W 1945 roku została włączona do majątku państwa i podporządkowana fabryce w Bogucicach. Jednak w 1988 roku została zlikwidowana.

Żródło : http://www.centrum-porcelany.pl/historiaporcelany/